پاڪستان آمريڪا سان مهذب لاڳاپا قائم ڪرڻ جو خواهشمند آهي، نائين اليون کانپوءِ آمريڪا چاهيو ٿي ته پاڪستان امداد جي بدلي ڳالهه مڃي: وزيراعظم عمران خان جو نيويارڪ ٽائمز کي انٽرويو

اسلام آباد – 25 جون (اي پي پي) وزيراعظم عمران خان چيو آهي ته پاڪستان آمريڪا سان مهذب لاڳاپا قائم ڪرڻ جو خواهشمند آهي، نائين اليون کانپوءِ اهو تعلق هڪطرفو هو، آمريڪا چاهيو ٿي ته پاڪستان امداد جي بدلي ڳالهه مڃي، طالبان بنيادي طور تي هڪ پشتون تحريڪ آهي، افغانستان مان آمريڪا جي نڪرڻ جي تاريخ جو اعلان ٿيڻ کانپوءِ طالبان تي اسان جو اثر رسوخ گهٽ ٿي ويو، طالبان جيڪڏهن فوجي فتح جو رستو اختيار ڪيو ته ڊگهي جنگ ڇڙي سگهي ٿي، جنهن سان اسان به متاثر ٿينداسين، ڪشمير مسئلو حل ٿيڻ تائين ڀارت سان معمول جا لاڳاپا بحال نٿا ٿي سگهن. اهڙن خيالن جو اظهار هن مشهوري آمريڪي اخبار ”نيويارڪ ٽائمز“ کي هڪ انٽرويو ۾ ڪيو. پاڪ آمريڪا لاڳاپن جي حوالي سان سوال جي جواب ۾ وزيراعظم چيو ته پاڪستان جو پنهنجي پاڙيسري ملڪ ڀارت جي مقابلي ۾ آمريڪا سان وڌيڪ ويجهو تعلق رهيو آهي، نائين اليون کانپوءِ پاڪستان دهشتگردي جي خلاف جنگ ۾ آمريڪا سان شموليت اختيار ڪئي، هاڻي جڏهن آمريڪا افعانستان مان واپس وڃي رهيو آهي پاڪستان هڪ مهذب تعلق جو خواهشمند آهي، جهڙو قومن جي وچ ۾ هوندو آهي، اسان آمريڪا سان پنهنجي واپاري لاڳاپن کي بهتر ڪرڻ چاهيون ٿا. پاڪ – آمريڪا لاڳاپن جي حوالي سان وڌيڪ وضاحت ڪندي وزيراعظم چيو ته پاڪستان اهڙي لاڳاپن جو خواهشمند آهي جهڙا آمريڪا ۽ برطانيه يا آمريڪا ۽ ڀارت جي وچ ۾ هن وقت قائم آهن، اسان اهڙا لاڳاپا چاهيون ٿا جيڪي برابري جي سطح تي هجن. هن چيو ته بدقسمتي سان دهشتگردي جي خلاف جنگ دوران اهو تعلق برابري جو نه هو. آمريڪا اهو سمجهيو ٿي ته هو پاڪستان کي امداد ڏئي رهيو آهي ان لاءِ پاڪستان کي آمريڪا جي ڳالهه مڃڻي پوندي ۽ پاڪستان آمريڪا لاءِ جيڪو ڪجهه ڪيو ان جي ان انساني جانين جي صورت ۾ وڏي قيمت چڪائڻي پئي، پاڪستان ان جنگ ۾ 70 هزار جانين جي قرباني ڏني ۽ ملڪي معيشت کي ان سان 150 ارب ڊالر جو نقصان پهتو، دهشتگردي جي خلاف جنگ جي ڪري خودڪش حملا ۽ ملڪ ۾ جڳهه جڳهه تي بم ڌماڪا ٿيا، وزيراعظم چيو ته هتان کان مسئلن جي شروعات ٿئي، آمريڪا پاڪستان مان وڌيڪ اميدون لڳائي رکيون ۽ بدقسمتي سان پاڪستاني حڪومتن اهو ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي جنهن جي هو صلاحيت نه رکنديون هيون. ٻنهي ملڪن جي وچ ۾ اعتماد جي کوٽ هئي ۽ پاڪستاني عوام اهو سمجهيو ته هنن آمريڪا سان لاڳاپن جي وڏي قيمت چڪائي آهي ۽ آمريڪا اهو سمجهي ٿو ته پاڪستان گهڻو ڪجهه ناهي ڪيو تنهن ڪري اهڙي طرح سان اهو هڪ طرفو تعلق هو. وزيراعظم چيو ته اسان مستقبل ۾ اهڙو تعلق چاهيون ٿا جنهن جو بنياد اعتماد ۽ گڏيل مقصدن تي هجي ۽ هن وقت ايئن ئي آهي يعني افغانستان ۾ اسان جا مقصد اڄ بلڪل هڪجهڙا آهن، وزيراعظم کان سوال ڪيو ويو ته پاڪستان جو افغانستان مان آمريڪا جي نڪرڻ کانپوءِ ان سان اهو اسرندڙ تعلق جاري رهندو؟ جي جواب ۾ وزيراعظم چيو ته آئون ان باري ۾ ڪجهه نٿو چئي سگهان، مون ان حوالي سان ان طرح ناهي سوچيو. رياستن جي وچ ۾ تعلق گڏيل مفادن جي بنياد تي هوندو آهي، پاڪستان وڌيڪ نوجون آبادي تي مشتمل 22 ڪروڙ ماڻهن جو ملڪ آهي جيڪو مستقبل لاءِ هڪ لحاظ کان اهم مقام رکندڙ آهي، جيڪڏهن اسان جو ڀارت سان تعلق ڪنهن مرحلي تي بهتر ٿئي ٿو جنهن جي لاءِ آئون پُراميد آهيان ته ٿيندو جيتوڻيڪ پاڪستان جي هڪ طرف سڀ کان وڏي مارڪيٽن ۾ هڪ مارڪيٽ موجود آهي ۽ ٻي طرف چين آهي، اهڙي طرح اسان جي ڀرپاسي ۾ ٻه وڏيون منڊيون موجُود آهن ۽ پوءِ توانائي لنگهه به موجود آهن جنهن مان فائدو کڻي سگهجي ٿو، اهڙي طرح پاڪستان اقتصادي لحاظ کان مستقبل ۾ اهم سگهارو مقام رکندڙ آهي، وزيراعظم پاڪستان ۽ آمريڪا جي وچ ۾ فوجي ۽ سلامتي لاڳاپن جي حوالي سان سوال جي جواب ۾ چيو ته افغانستان مان آمريڪا جي نڪرڻ کانپوءِ مون کي خبر ناهي ته پاڪستان ۽ آمريڪا جي وچ ۾ فوجي لاڳاپا ڪهڙي نوعيت جا هوندا ڇو ته پاڪستان افغانستان ۾ خوني گهرو ويڙهه نٿو چاهي ۽ مون کي يقين آهي ته آمريڪا به افغانستان ۾ هڪ يا 2 کرب ڊالر خرچ ڪرڻ کانپوءِ نٿو چاهي ته هي ملڪ شعلن ۾ جلندو رهي ان لاءِ اسان جا مقصد گڏيل آهن، وزيراعظم چيو ته پاڪستان طالبان تي پنهنجو وڌ کان وڌ اثر ۽ رسوخ استعمال ڪيو، هن چيو ته پاڪستان انهن ٽنهي ملڪن مان هڪ آهي جنهن 1996ع کانپوءِ طالبان کي تسليم ڪيو، وزيراعظم چيو ته افغانستان مان آمريڪا جي نڪرڻ جي تاريخ جو اعلان ٿيڻ کانپوءِ طالبان تي اسان جو اثر رسوخ گهٽ ٿي ويو آهي ۽ ان جو سبب اهو آهي ته جيئن ئي آمريڪا جي نڪرڻ جي تاريخ جو اعلان ٿيو طالبان فتح جي دعويٰ ڪري ڇڏي، اهي سوچي رهيا آهن ته هنن جنگ کٽي ورتي تنهن ڪري هاڻي اهي پاڻ کي محفوظ سمجهن ٿا ۽ انهن تي اسان جو اثر رسوخ گهٽ ٿي ويو آهي. وزيراعظم چيو ته طالبان ڳالهين تي راضي نه ٿي رهيا هئا، اسان پنهنجي اثر رسوخ سان انهن کي آمريڪا سان ڳالهين تي آماده ڪيو ۽ افغان حڪومت سان ڳالهين لاءِ انهن تي دٻاءُ وڌو ۽ اهو تمام گهڻو مشڪل ڪم هو. وزيراعظم کان پڇاڻو ڪيو ويو ته ڇا پاڪستان هاڻي طالبان تي وڌيڪ اثر رسوخ نٿو رکي جنهن تي وزيراعظم چيو ته پاڪستان طالبان تي زور ڏئي رهيو آهي ته هو فوجي فتح جو رستو اختيار نه ڪن اهو ممڪن نه آهي ڇو ته جيڪڏهن هو پنهنجي پوري قوت استعمال ڪري فوجي فتح حاصل ڪرڻ جي ڪوشش ڪن ٿا ته ان سان هڪ ڊگهي گهرو ويڙهه ڇڙي سگهي ٿي ۽ افغانستان کانپوءِ جيڪو ملڪ ان صورتحال سبب سڀ کان وڌيڪ متاثر ٿيندو اهو پاڪستان آهي، ڇو ته پاڪستان ۾ افغانستان کان به وڌيڪ پشتون آباد آهن ۽ طالبان جيتوڻيڪ بنيادي طور تي هڪ پشتون تحريڪ آهي، ته ان جا ٻه اثر پوندا، اسان کي خدشو آهي ته ان جي نتيجي ۾ پاڪستان ۾ پناهگيرن جو وڏو تعداد اچي ويندو جڏهن ته پاڪستان کي پهرين ئي 30 لک افغان پناهگيرن جو مسئلو درپيش آهي، وزيراعظم چيو ته مستقبل لاءِ اسان جو ويزن پنهنجي معيشت کي مٿي کڻڻ ۽ افغانستان جي ذريعي وچ ايشيا تائين واپار کي فروغ ڏيڻ آهي، اسان وچ ايشيائي رياستن سان بهتر واپاري لاڳاپن لاءِ معاهدا ڪيا آهن پر اسان وچ ايشيائي رياستن تائين رسائي صرف افغانستان جي ذريعي ئي حاصل ڪري سگهون ٿا ۽ افغانستان ۾ گهرو ويڙهه جي صورت ۾ اهو سڀ بيڪار ٿي ويندو. افغانستان جي باري ۾ هڪ سوال جي جواب ۾ وزيراعظم چيو ته هن سال جي شروعات ۾ هن صدر اشرف غني سان ملاقات لاءِ افغانستان جو دورو ڪيو ۽ افغان حڪومت کي مڪمل حمايت جي خاطري ڪرائي ۽ کيس ٻڌايو ويو ته اسان امن حل لاءِ هر ممڪن ڪردار ادا ڪنداسين،هن چيو ته اسان جي انٽيلي جنس ايجنسين ۽ افغان انٽيلي جنس ايجنسينز، اسان جو آرمي چيف، افغان صدر ۽ ان جو آرمي چيف جي وچ ۾ سراسر ملاقاتون ٿينديون رهنديون آهن، ان لاءِ اسان جي وچ ۾ مستقل رابطا جاري رهندا آهن، بدقسمتي سان افغان حڪومت ۾ اڃان تائين اهو تاثر آهي ته پاڪستان وڌيڪ قدم کڻي سگهي ٿو جنهن جي باري ۾ آئون اهو چوڻ چاهيان ٿو ته اسان جي لاءِ اهو مايوس ڪندڙ آهي، هو ڪيترن ئي سالن کانپوءِ اسان تي ذميداري وجهي رهيا آهن ۽ اهو ته هو پاڻ ڪنهن حل تي نه پهتا آهن، ويراعظم عمران خان چيو ته طالبان جي خلاف فوجي طاقت استعمال ڪرڻ کانسواءِ اسان هر قدم کڻنداسين. هن چيو ته اسان جي معاشري جي سمورن طبقن اهو فيصلو ڪيو آهي ته اسان فوجي ڪارروائي کان پاسو ڪنداسين. آئون اهو چوڻ چاهيان ٿو ته آئون فوجي ڪارروائي جي خلاف آهيان، وزيراعظم چيو ته تورابورا جي ويڙهه کانپوءِ افغانستان کان پاڪستان ۾ داخل ٿيندڙ ڪجهه سئو القاعده ويڙهاڪن کي ڪڍي ٻاهر ڪرڻ جي لاءِ آمريڪا پاڪستان تي دٻاءُ وڌو ته هو پنهنجا فوجي قبائلي علائقن ۾ موڪلي، پوري سرحد مڪمل طور تي کليل هئي، پاڪ افغان بارڊر ڪڏهن ڪا سرحد نه هئي پر ان کي ڊيورنڊلائين سان سڃاتو ويندو آهي پر هاڻي ان تي ڪنڊيدار تار لڳائي رهيا آهيون جيڪا 90 سيڪڙو مڪمل ٿي چڪي آهي پر جيڪڏهن طالبان طاقت سان افغانستان تي قبضو ڪرڻ جي ڪوشش ڪن ٿا ته ان صورت ۾ اسان سرحد کي سيل ڪنداسين ڇو ته اسان ان وقت اهو ڪري سگهون ٿا، ان لاءِ اسان سرحد تي کاردار تار لڳائي آهي جيڪا ماضي ۾ کليل هئي، پاڪستان تڪرار ۾ نٿو پوڻ چاهي ۽ اسان پناهگيرن جي هڪ دفعو ٻيهر آمد نٿا چاهيون، هن چيو ته پاڪستان صرف افغان عوام جي چونڊيل حڪومت کي تسليم ڪندو، ڀارت جي باري ۾ هڪ سوال جي جواب ۾ وزيراعظم عمران خان چيو ته سمورن پاڪستانين جي ابتڙ آئون ڀارت کي وڌيڪ ڄاڻان ٿو، ڪرڪيٽ جيڪا هڪ وڏي راند آهي ان جي ڪري مون کي ڀارت کان محبت ۽ احترام مليو آهي. مون جڏهن وزارت عظميٰ جو منصب سنڀاليو ته مون سڀ کان پهرين ڀارتي وزيراعظم مودي کي چيو ته اقتدار ۾ منهنجي اچڻ جو منهنجو وڏو مقصد پاڪستان مان غربت جو خاتمو آهي ۽ ان جي لاءِ بهتر رستو اهو هوندو ته ڀارت ۽ پاڪستان معمول جا واپاري لاڳاپا قائم ڪن جنهن سان ٻنهي ملڪن کي فائدو ٿيندو، اسان ان جي لاءِ ڪوششون ڪئي پر ان جو ڪو به نتيجو نه نڪتو. آئون سمجهان ٿو ته هندو قوم پرست آر ايس ايس جو نظريو آهي جنهن سان نريندر مودي تعلق رکي ٿو جيڪو ان جي راهه ۾ هڪ ديوار بڻجي بيٺل آهي. هن چيو ته جيڪڏهن ڀارت ۾ ڪا ٻي قيادت هجي ها ته هو ان سان هڪ بهترين تعلق قائم ٿي وڃي ها ۽ اسان سمورن اختلافن کي ڳالهين جي ذريعي حل ڪري وٺون ها. ڪشمير جي ساڳي حالت جي حوالي سان هڪ سوال جي جواب ۾ وزيراعظم عمران خان چيو ته آئون سمجهان ٿو ته اهو ڀارت جي لاءِ تباهي آڻيندڙ هوندو ڇو ته ان جو مطلب اهو تڪرار برقرار رهندو ۽ جيترو عرصو ڪشمير جو تڪرار حل طلب رهي ٿو، اهو پاڪستان ۽ ڀارت جي وچ ۾ معمول جي لاڳاپن ۾ رڪاوٽ رهندو، ڀارت آمريڪا لاڳاپن ۽ خطي ۾ چين جي وڌندڙ اثرن بابت سوال جي جواب ۾ وزيراعظم چيو ته آئون اهو چوڻ چاهيان ٿو ته اها هڪ عجيب ڳالهه آهي ته آمريڪا ۽ چين هڪٻئي جا حريف ڇو بڻجندا، جيڪڏهن اهي ٻئي وڏيون طاقتون، ٻئي وڏيون اقتصادي طاقتون هڪٻئي سان واپار ڪن ته ان جو دنيا کي فائدو ٿيندو ۽ ان جو اسان سڀني کي به فائدو ٿيندو. هن چيو ته اسان کي چين ۽ آمريڪا ٻنهي سان لاڳاپا رکڻ گهرجن. وزيراعظم چيو ته پاڪستان جا چين سان پراڻا لاڳاپا آهن، چين پاڪستانن جو هڪ بهترين دوست آهي، چين دهشتگردي جي خلاف جنگ کانپوءِ ۽ دهشتگردي جي خلاف جنگ جي دوران پاڪستان جو ساٿ ڏنو. جڏهن اسان جو قرض وڌي ويا ۽ هي ان وقت ٿيندو آهي جڏهن هڪ ملڪ جنگ جي حالت ۾ هجي، واپاري سرگرميون بند ٿي ويون، صوبا ۽ قبائلي علائقا جنگ سبب تباهه ٿيا ۽ اهڙي موقعي تي چين پاڪستان جي مدد لاءِ آيو، هن چيو ته آمريڪا ڇو اهو سوچيندو ته ڀارت چين جي خلاف ان جي دفاع جي لاءِ ڍانچي جي طور تي ڪردار ادا ڪندو، جيڪڏهن ڀارت پنهنجي لاءِ ڪو اهڙو ڪردار چاهي ٿو ته اهو ان جي لاءِ نقصانڪار هوندو ڇو ته ڀارت جي چين سان واپار ٻنهي ڀارت ۽ چين جي لاءِ فائديمند آهي.